रूससँग प्रतिस्पर्धा गर्न साउदी अरबले पनि भारतलाई सस्तो मूल्यमा तेल दिन थाल्यो

काठमाडौं । जुलाईमा पछिल्लो पाँच महिनामा पहिलो पटक रुसबाट भारतको कच्चा तेलको आयात घटेको छ । यही समयमा, भारतले साउदी अरबबाट जुलाईमा पछिल्लो पाँच महिनाको तुलनामा धेरै तेल खरिद गरेको छ।

तर, साउदी अरेबियालाई पछाडि छोडेर भारतलाई तेल बेच्ने मामिलामा रूस इराकपछि दोस्रो स्थानमा छ। तर जुलाई महिनाको मात्रै तथ्यांक हेर्दा भारतले रुसबाट दैनिक ८ लाख ७७ हजार ४ सय ब्यारेल तेल खरिद गरेको छ जुन जुनको तुलनामा ७ दशमलव ३ प्रतिशतले कम हो ।

वास्तवमा जुलाईमा भारतले साउदी अरबबाट राम्रो र आकर्षक मूल्यमा तेल पाएको थियो, जसका कारण यो महिना तेल खरिदमा वृद्धि भएको छ ।

भारत सारा विश्वमा तेलको तेस्रो ठूलो आयातकर्ता र उपभोक्ता हो। तर, भारतले जुलाईमा जुनको तुलनामा कम तेल आयात गरेको छ । जुलाईमा भारतले प्रतिदिन ४.६३ मिलियन ब्यारेल आयात गरेको थियो जुन जुनको तुलनामा ३.२ प्रतिशतले कम हो। त्यसको कारण केही रिफाइनरीहरू पनि हुन् जसले अगस्ट महिनामा मर्मतसम्भार गर्ने योजना बनाएका थिए ।

साउदी अरेबिया हाल भारतलाई तेस्रो ठूलो तेल आपूर्तिकर्ता हो। रुसबाट तेल खरिदमा बृद्धि हुनुअघि साउदी अरब दोस्रो ठूलो तेल आपूर्तिकर्ता थियो, तर भारतले रुसबाट सस्तो तेल पाएपछि ब्यारेलको सङ्ख्या रूसतिर झन् बढ्यो, जसका कारण साउदी अरेबिया थोरै घटेर तेस्रो नम्बरमा आयो । तर, जुलाईमा साउदीबाट तेलको आपूर्ति बढ्दै गएपछि भारतले साउदीबाट दैनिक ८ लाख २४ हजार ७ सय ब्यारेल तेल आयात गरेको थियो ।

तथ्याङ्कका अनुसार भारतले जुनदेखि इराकबाट खरिदमा ९.३ प्रतिशतले कटौती गरेपछि जुलाईमा भारतको कुल आयातमा मध्यपूर्वको तेलको अंश मामूली घटेको छ, जसले १० महिनामा पहिलो पटक प्रतिदिन ब्यारेल आपूर्ति १० लाखभन्दा तल पुगेको छ।

तथ्याङ्क अनुसार, ओपेक देशहरूबाट भारतको कुल आयात जुनको तुलनामा जुलाईमा कम थियो र अप्रिल र जुलाई बीचको सबैभन्दा न्यून स्तरमा पुगेको थियो। ओपेकमा साउदी अरेबिया, कुवेत, युएई, इराक, अल्जेरिया, अंगोला, कंगो, इक्वेटोरियल गिनी, लिबिया, नाइजेरिया र भेनेजुएला गरी १३ देश छन् ।

युक्रेन र रुसबीच युद्ध सुरु भएपछि अमेरिकालगायत धेरै देशले रुसमाथि आर्थिक प्रतिबन्ध लगाएका थिए । जसका कारण रुस र भारतबीच सस्तो मूल्यमा तेलको सम्झौता भएको थियो । यस मामिलामा अमेरिका आक्रोशित थियो तर भारतले आफ्नो सम्झौता जारी राख्यो। यसपछि रुस विस्तारै भारतलाई तेल बेच्ने दोस्रो ठूलो देश बन्यो ।

पहिले यो ठाउँ साउदीको थियो, तर जब भारतले कम मूल्यमा तेलको राम्रो व्यापार देख्यो, साउदीबाट आयात घटायो, जसका कारण साउदी तेस्रो नम्बरमा पुग्यो। अब मार्चपछि जुलाईमा रुसबाट अलि कम तेल खरिद गरी साउदीबाट बढाइएको छ ।