प्रधानसेनापति पूर्णचन्द्र थापाको कार्यकाल सकिँदै, यी हुन् अबका प्रधानसेनापति
नेपाली सेनाका प्रधानसेनापति पूर्णचन्द्र थापा साउन २४ गतेबाट बिदामा बस्दैछन् ।
कार्यकाल सकिनुभन्दा एक महिनाअघि बिदामा बसेर आफ्ना उत्तराधिकारीलाई कार्यवाहक जिम्मेवारी दिने सैन्य परम्पराअनुसार थापा बिदामा बस्न लागेका हुन् ।
४३ औं प्रधानसेनापति पूर्णचन्द्र थापाले जेठ २३ मै पत्रकारहरुलाई साक्षी राखेर नेतृत्व हस्तान्तरणको प्रक्रिया सुरु भएको घोषणा गरेका थिए ।
त्यसको करिब दुई महिनापछि अर्थात् साउन २४ बाट उनी बिदामा बस्दैछन् ।
नेपाली सेनाको ४४ औं प्रधानसेनापतिका रुपमा रथी प्रभुराम शर्माले नेतृत्व लिँदैनन् । युद्ध कार्य महानिर्देशकको जिम्मेवारी सफलतापूर्वक पूरा गरेका शर्मा सेनाभित्र ‘मिलनसार’ अधिकारीको रुपमा चिनिन्छन् ।
शर्माले बलाध्यक्ष र बलाधिकृत दुवै रथीको जिम्मेवारी सम्हालेका छन् । त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट इतिहासमा स्नातकोत्तर गरेका शर्माले भारतबाट नेशनल डिफेन्स कोर्स (एनडीसी) गरेका छन् ।
भारत र अमेरिकामा उच्चशिक्षा एवं सैन्य कला हासिल गरेका शर्मा सेनाभित्र मिलनसार मात्रै नभई ‘एक्सन म्यान’का रुपमा पनि परिचित छन् ।
प्रधानसेनापति थापाले आफ्नो कार्यकालमा आन्तरिक सुधारतर्फ बढी ध्यान केन्द्रित गरे । उनले पद तथा आचरण विपरीत काम गर्ने धेरै सैन्य अधिकारीलाई कारवाही गरे । उनले सुरुवात गरेका आन्तरिक सुधारतर्फका कामलाई निरन्तरता दिँदै संगठनलाई थप सुदृढ र जनपक्षीय बनाउने चुनौती नयाँ नेतृत्व सामु देखिन्छ ।
४३ औं प्रधानसेनापतिको जिम्मेवारी सम्हाल्ने क्रममा थापाले ‘आन्तरिक सुधार’ आफ्नो पहिलो जिम्मेवारी रहने प्रण गरेका थिए । सोही अनुसार उनले आँटका साथ काम पनि गरे । जर्नेललाई समेत बर्खास्त गरेर घरको बाटो देखाएका उनले सैनिक अनुशासन, नैतिकता र आचरणको सवालमा कठोर निर्णयहरु लिए ।
थापाले आफ्नो कार्यकालको अधिकांश समय आन्तरिक व्यवस्थापनमा बिताउनु पर्दा राष्ट्रिय चुनौतीमा ध्यान दिन नसकेको अवकाश प्राप्त उपरथी विनोज बस्नेत बताउँछन् ।
‘राष्ट्रिय चुनौतीमा चाहिँ वर्तमान प्रधानसेनापतिको समय नपुगेको देखिन्छ,’ उनले भने, ‘भावी प्रधानसेनापति शर्माले सरकार प्रमुख र राष्ट्र प्रमुखलाई राष्ट्रिय सुरक्षा र सामरिक सुरक्षाको महत्वबारे कन्भिन्स गर्न ठुलो भूमिका खेल्नुपर्छ ।’
चीन र भारतमा सैनिक मुभमेन्ट गर्नसक्ने क्षमता धेरै भएकाले नेपालको पनि डिफेन्स बलियो बनाउनुपर्ने उनको भनाइ छ ।
उनका अनुसार भावी प्रधानसेनापति शर्मा सैन्य कुटनीतिमा दक्ष मानिन्छन् । ‘सेनालाई राम्रोसँग म्यानेज गर्न सक्ने क्षमता पनि उहाँमा देख्छु,’ उनले भने ।
नेपाली सेनाको संगठन ८ पृतनाबाट ‘३ जोड १’को संरचनामा गइसकेको छ । सो संरचना अपर्याप्त भएको हुनाले त्यसलाई पूर्णता दिनुपर्ने चुनौती पनि शर्माको काँधमा छ ।
प्रधानसेनापति थापाले नक्कली शैक्षिक प्रमाणपत्र, नागरिकता किर्ते र भर्नामा हुने चलखेल नियन्त्रणमा पनि प्रभावकारी ढङ्गले काम गरे । यसलाई पनि आगामी नेतृत्वले निरन्तरता दिनुपर्ने देखिन्छ ।
राष्ट्रिय सुरक्षामा थपिएका चुनौतीको मुकाबिला गर्नुपर्ने दायित्व पनि अब शर्माको काँध सर्दैछ ।
एमाले एकताका लागि जगन्नाथ खतिवडाको सूत्र : ओलीले तत्काल राजीनामा दिएर माफी माग्नुपर्छ
नेकपा एमालेका नेता जगन्नाथ खतिवडाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले तत्काल पार्टी अध्यक्षबाट राजीनामा दिएमात्रै पार्टी एकता हुने बताएका छन् ।
ओलीले अध्यक्षबाट तत्काल राजीनामा दिएर पार्टी एकताको बाटो खोल्नुपर्छ’, रातोपाटीसँग कुरा गर्दै माधव नेपाल समुहका नेता खतिवडाले भने, ‘पार्टीभित्रको एकतालाई समाप्त पारेको, कम्युनिस्ट एकतालाई ध्वस्त बनाएको र देशको राजनीतिलाई अस्तव्यस्त बनाउनेगरी संसद विघटन गरेकाले उनले एमाले अध्यक्षको हैसियतमा बस्ने नैतिकता गुमाएको’ बताए ।
पुष्पलाल मित्रता केन्द्रका अध्यक्षसमेत रहेका खतिवडाले अब केपी ओली अध्यक्ष रहिरहेर पार्टी एकता सम्भव नभएको दावी गरे । ‘उहाँका सबै काम कारवाहीहरु प्रतिगमनकारी भएकाले अव एमालेको अध्यक्ष पदमा बसिरहन उचित हुदैन ।
उहाँले हिजोअस्ति नै राजीनामा दिनुपर्ने हो आजसम्म किन बसिरहनुभएको छ ?’, खतिवडाले प्रश्न गरे, ‘तत्काल राजीनामा दिएर पार्टी एकताको बाटो खोल्नुपर्छ ।’
उनले ओली पक्षले माधव नेपाललाई दोस्रो अध्यक्ष दिएर पार्टी एकता गर्न खोजेको भनेर गरिएका प्रचारवाजी षडयन्त्रको अर्को रुप भएको टिप्पणी पनि गरे ।
‘दोस्रो अध्यक्ष दिन खोजेको हो तर मानेन् भनेझै गरी प्रचार भइरहेको देखिन्छ । यो अर्को षड्यन्त्र हो । माधव नेपाललाई अध्यक्षकै लागि मरिहत्ते गरेको रहेछ भनेर लोभी पात्रको रुपमा चित्रित गर्ने षड्यन्त्र अनुसार प्रचारबाजी गराइएको हो’, खतिवडाको भनाई छ ।
अध्यक्ष ओलीले एमालेको एकता नचाहेको ठोकुवा गर्दै खतिवडाले ओलीको भित्री हृदय एकताको पक्षमै नभएको आरोप लगाए । ‘एकता गर्ने मानिसले माधव नेपाल बाहेकको एकता भन्दै भन्दैन ।
माधव नेपाललाई एमालेमा कुनै ठाउँ छैन भन्दैन । लाल गद्दार पनि भन्दैन र अपराधी भन्दैन’, खतिवडाको भनाइ छ ।
अब चारवटा कुरामा विशेष ध्यान दिए मात्रै पार्टी एकता हुनसक्ने खतिवडाको भनाइ छ :
एक – विगतमा ओलीले गरेका गल्तीहरु स्वीकार्ने, सच्याउने र भविष्यमा यस्ता गल्ती नगर्ने प्रतिवद्धता जनाउने । त्यसका लागि संयन्त्र निर्माण वा विधि फाइनल गर्ने ।
दुई– निःशर्त २०७५ जेठ २ मा जाने । त्यसमा र, यदि, तर केही पनि नभन्ने ।
तीन – अरु व्यक्तिहरु थप्नु परेमा केपी र माधव पक्षबाट बराबरीको अनुपात मिलाउने ।
चार – २०७७ फागुन २३ पछिका राजनीतिक निर्णयहरु निःशर्त खारेज गर्ने अनिमात्र दशौं केन्द्रीय कमिटि बैठक बस्नुको औचित्य हुन्छ ।
एमालेमा उत्पन्न समस्या समाधानबारे खतिवडाको विचार उनकै शब्दमा :
एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले भनेजस्तो माधव नेपाल दोस्रो अध्यक्ष बनेर ओलीसँग मिल्न कुनै हालतमा सम्भव छैन । उहाँ दोस्रो अध्यक्षका रुपमा ओलीसँग मिल्न जानुहुन्न । माधव नेपालले अध्यक्ष हुनका लागि यो प्रयास गरेको पनि होइन ।
अध्यक्षका रुपमा रहिरहेका केपी ओली असफल भइसक्नुभएको छ । प्रतिनिधि सभालाई दुई–दुई पटक विघटन गरेर सर्वोच्च अदालतले पुर्नस्थापना गर्दै तिमीले गैरकानुनी काम गर्यौ, तिमीले राजनीतिक जिम्मेवारी पूरा नगरेर राष्ट्रिय गल्ती गरेको भनेर पुष्टि गरिसकेको छ ।
त्यतिमात्र होइन, एकीकृत पार्टीलाई विखण्डित गर्ने काम नै केपी ओलीले गरेको हो । दुई तिहाई नजिक सांसदहरुको समर्थन पाएको ओली नेतृत्वको सरकार छाँटिँदै गएर ८३ जनामा सीमित हुन पुग्यो । दुई तिहाई समाप्त भयो, १२१ मा आयो । १२१ बाट ९३ हुँदै अहिले उहाँसँग ८३ मात्रै रह्यो । यसरी दिनदिनै घट्ने क्रम जारी रह्यो ।
पार्टीभित्रको एकतालाई पनि समाप्त पारेको, कम्युनिस्ट एकतालाई पनि समाप्त पारेको, देशको राजनीतिलाई अस्तव्यस्त बनाउनेगरी संसद विघटन गरेको र प्रतिगमनको दिशामा गएको हुनाले केपी ओलीले अब एमालेको अध्यक्ष पदमा बसिरहन उचित हुँदैन ।
उहाँले हिजोअस्ति नै राजीनामा दिनुपर्ने हो आजसम्म किन बसिरहनुभएको छ ? तत्काल राजीनामा दिएर पार्टी एकताको बाटो खोल्नुपर्छ ।
तर, ओली पक्षले माधव नेपाललाई दोस्रो अध्यक्ष दिन्छु भनेर जे प्रचार गरिरहेका छन्, त्यो कुनै जालमा हालेर माधव नेपाललाई अध्यक्षकै लागि मरिहत्ते गरेको रहेछ भनेर लोभी पात्रका रुपमा चित्रित गर्ने षड्यन्त्र हो ।
साथै ओली पक्षमा म उदार थिएँ, एकताको पक्षमा थिएँ भनेर देखाउन खोजिएको मात्रै हो । यो प्रस्ताव नक्कली प्वाँख हालिएको मात्रै हो । किनभने, भित्री हृदयमा उहाँ (ओली) लाई एकता गर्नु नै छैन ।
एकता गर्ने मानिसले माधव नेपाल बाहेकको एकता भन्दै भन्दैन । माधव नेपाललाई एमालेमा कुनै ठाउँ छैन भन्दैन । लाल गद्दार पनि भन्दैन र अपराधी पनि भन्दैन । राजनीतिक चेत भएको मानिसले बाहिर झगडा गर्दा केही नलागेपछि घरमा गएर बार्दली सभा पनि गर्दैन, त्यसरी घरमा बसेर गाली गर्दैन ।
एकताको पक्षमा लाग्न खोजेको मान्छेले आफ्नो समकक्षीको आफ्ना कार्यकर्तालाई पुत्ला जलाउन लगाउँदैन । आफ्ना नेता कार्यकर्तालाई बाँदरको रुपमा चित्रित गरेर बाँदर जुलुस निकाल्न लगाउँदैन ।
त्यसकारण केपी ओलीका कुनै पनि व्यवहार र घटनाक्रमले एकताको पक्षमा योगदान दिँदैन । उहाँले शब्दमा मात्रै एकताको रटान लगाएर विभाजन खोज्नुभएको छ ।
त्यसले गर्दा माधव नेपाललाई बदनाम गर्न कहिले मर्यो भनेर पुत्ला दहन गर्न लगाएर त कहिले बाँदर बनाएर र कहिले दोस्रो अध्यक्ष बनाएर बदनाम बनाउन खोजिएको छ । तर, माधव नेपाल दोस्रो अध्यक्ष बन्नुहुन्न ।
केपी ओलीलाई पहिलो अध्यक्ष बन्ने अधिकार पनि छैन । ओलीले यति ठूलो प्रतिगमन र राष्ट्रघात गरे, उनले माफी माग्नुपर्छ भनेर १० बुँदे सहमति गर्ने नेताहरुलाई हामीले बारम्बार भन्यांै ।
धेरै चोटि ओलीले विगतमा गरेका राजनीतिक गल्तीहरु माफी माग्नै पर्छ, अनिमात्रै एकताको वार्ता सम्भव छ भन्यौं । पहिले गरेका गल्ती स्वीकार गर्ने, सच्चाउने र भविष्यमा गल्ती नदोहोर्याउने प्रतिवद्धता गर्नुपर्छ, यो कुरा छोडेर पार्टी एकता हुँदैन भनेर हामीले भन्यौं । तर, राजनीतिक एजेण्डालाई छोडेर वार्ता र एकता गर्न खोजिएकाले आज समस्या पैदा भयो ।
अहिले पनि हामीले माधव नेपाललाई बदनाम गरेकोमा माफी माग, पार्टी अध्यक्षबाट समान हैसियतमा पद छोड, कार्यकर्तासँग समानताको आधारमा व्यवहार गर भनेका छौं ।
नेता कार्यकर्तालाई समान व्यवहारको प्रत्याभुति चाहिएको हो । अपानि (अन्तर पार्टी निर्देशन ) मा दुई जनाको हस्ताक्षर किन चाहिएको हो भने केपी ओलीले मनपरि अपानि पठाउँछन् भनेर हो । त्यसैले (माथि उल्लेख गरिएका) चारवटा कुरामा विशेष ध्यान दिए पार्टी एकता गर्न सकिन्छ ।
